Synoniemen
Carpale disfunctie, carpale instabiliteit.
Wat is het?
De pols (carpus) is een zeer ingewikkeld gewricht dat bestaat uit acht polsbotjes, 26 gewrichtsbanden (ligamenten) en 23 pezen. Samen vormen zij een wankel evenwicht: de pols moet enerzijds een grote mate van bewegelijkheid kunnen leveren, maar anderzijds grote krachten kunnen weerstaan. Het lijkt dus logisch dat zelfs een kleine verstoring in de normale anatomie al gemakkelijk zal leiden tot een verstoring van de normale polsfunctie (carpale disfunctie). Een andere term voor carpale disfunctie is ook wel carpale instabiliteit. Er zijn veel vormen van carpale instabiliteit. De meest voorkomende vorm is de zogenaamde midcarpale instabiliteit.
Het polsgewricht bestaat uit de botten van de onderarm, de polsbotjes zelf en de bases van de vijf middenhandsbeentjes. De polsbotjes worden verdeeld in de eerste en tweede rij, ook wel de proximale en distale rij genoemd. De gewrichtsbanden van de pols zijn ook onder te verdelen in 2 groepen: intrinsieke en extrinsieke ligamenten. De intrinsieke ligamenten zijn kort, stug en sterk en lopen tussen twee naast elkaar gelegen polsbotjes. De extrinsieke ligamenten zijn langer en soepeler. Hier overheen lopen de pezen die ook de pols stabiliseren. Ze ondersteunen de pols als een soort teugels tijdens het gebruik van de hand. Ze verlopen aan beide zijden van de pols en gaan over in de spieren van de onderarm.
Bij het bewegen van de pols volgen de acht polsbotjes altijd een ingewikkeld doch vast bewegingspatroon. In het geval van een midcarpale instabiliteit is dit vaste patroon verstoord. Deze verstoring is het gevolg van slapte van de ligamenten, ook wel hyperlaxiteit of hypermobiliteit genoemd.
Klachten
Een neiging tot deze zogenaamde midcarpale instabiliteit (door slapte van de banden) is bij heel veel mensen aanwezig, vooral bij jonge vrouwen. Gelukkig hebben de meeste mensen er meestal geen hinder van. Ze weten dus ook niet dat ze deze ‘aandoening’ hebben. Vaak ontstaan er pas klachten wanneer men na afronden van een opleiding met een bepaald beroep begint, bijvoorbeeld als kapster of in de horeca. Ook na een relatief milde kneuzing van de pols of wanneer deze een tijdje gipsbehandeling heeft gehad, kunnen klachten ontstaan.
De klachten kunnen bestaan uit pijn (door een soort irritatie/ontstekingsreactie) en/of krachtverlies. Vaak voelen patiënten iets verschieten in de pols bij bewegen of heeft men zelfs het gevoel dat de pols blokkeert of ‘op slot’ zit.
Heel typisch is de zogenaamde ‘catch-up-clunk’ van de pols. Dit ‘verschieten’ gebeurt als de hand een zijwaartse beweging richting de pinkzijde maakt. Het uit zich in een doffe klik en/of pijn. Uw handchirurg zal de zogenaamde Lichtman-test zeker bij u uitvoeren.
Behandeling
De mogelijkheden om een midcarpale instabiliteit chirurgisch te behandelen zijn uiterst beperkt. Vaak zijn ze experimenteel van aard, bijvoorbeeld een spier- of peestranspositie. Anderzijds kan een chirurgische methode behoorlijk functie beperkend zijn, zoals bij het gedeeltelijk vastzetten van de pols en dus alleen in ernstige gevallen van toepassing. De behandeling is daarom bij voorkeur niet chirurgisch, maar bestaat uit therapie.
Veel patiënten met midcarpale instabiliteit hebben in het dagelijks leven al, zonder het te weten, een verhoogde rusttonus (spanning) van de spieren van de onderarm. Door het ontstaan van de klachten zijn ze deze hoge spierspanning kwijtgeraakt. Doel van de therapie is om dit weer te herstellen.
De behandeling door een handtherapeut kan bestaan uit:
- Adviezen en instructie
- Oefentherapie
- Spalk- of brace-therapie
